निषादर्षभगान्धारषड्जमध्यमधैवताः |
पञ्चमश्चेत्यमी सप्त तन्त्रीकण्ठोत्थिताः स्वराः |
काकली तु कले सूक्ष्मे ध्वनौ तु मधुराऽस्फुटे |
कलो मन्द्रस्तु गम्भीरे तारोऽत्युच्चैस्त्रयस्त्रिषु |
नृणामुरसि मध्यस्थो द्वाविंशतिविधो ध्वनिः |
स मन्द्रः कण्ठमध्यस्थस्तारः शिरसि गीयते |
समन्वितलयस्त्वेकतालो वीणा तु वल्लकी |
विपञ्ची सा तु तन्त्रीभिः सप्तभिः परिवादिनी |
ततं वीणाऽऽदिकं वाद्यमानद्धं मुरजाऽऽदिकम् |
वंशाऽऽदिकं तु सुषिरं कांस्यतालाऽऽदिकं घनम् |
चतुर्विधमिदं वाद्यं वादित्राऽऽतोद्यनामकम् |
मृदङ्गा मुरजा भेदास्त्वङ्क्याऽऽलिङ्ग्योर्ध्वकास्त्रयः |
स्याद् यशःपटहो ढक्का भेरी स्त्री दुन्दुभिः पुमान् |
आनकः पटहोऽस्त्री स्यात् कोणो वीणाऽऽदिवादनम् |
वीणादण्डः प्रवालः स्यात् ककुभस्तु प्रसेवकः |
कोलम्बकस्तु कायोऽस्या उपनाहो निबन्धनम् |
वाद्यप्रभेदा डमरुमड्डुडिण्डिमझर्झराः |
मर्दलः पणवोऽन्ये च नर्तकीलासिके समे |
विलम्बितं द्रुतं मध्यं तत्त्वमोघो घनं क्रमात् |
तालः कालक्रियामानं लयः साम्यमथाऽस्त्रियाम् |
ताण्डवं नटनं नाट्यं लास्यं नृत्यं च नर्तने |
तौर्यत्रिकं नृत्यगीतवाद्यं नाट्यमिदं त्रयम् |
भ्रकुंसश्च भ्रुकुंसश्च भ्रूकुंसश्चेति नर्तकः |
स्त्रीवेषधारी पुरुषो नाट्योक्तौ गणिकाज्जुका |
भगिनीपतिरावुत्तो भावो विद्वानथाऽऽवुकः |
जनको युवराजस्तु कुमारो भर्तृदारकः |
राजा भट्टारको देवस्तत्सुता भर्तृदारिका |
देवी कृताभिषेकायामितरासु तु भट्टिनी |
अब्रह्मण्यमवध्योक्तौ राजश्यालस्तु राष्ट्रियः |
अम्बा माताऽथ बाला स्याद्वासूरार्यस्तु मारिषः |
अत्तिका भगिनी ज्येष्ठा निष्ठानिर्वहणे समे |
हण्डे हञ्जे हलाऽऽह्वाने नीचां चेटीं सखीं प्रति |
अङ्गहारोऽङ्गविक्षेपो व्यञ्जकाऽभिनयौ समौ |
निर्वृत्ते त्वङ्गसत्त्वाभ्यां द्वे त्रिष्वाङ्गिकसात्त्विके |
शृङ्गारवीरकरुणाऽद्भुतहास्यभयानकाः |
बीभत्सरौद्रौ च रसाः शृङ्गारः शुचिरुज्ज्वलः |
उत्साहवर्धनो वीरः कारुण्यं करुणा घृणा |
कृपा दयाऽनुकम्पा स्यादनुक्रोशोऽप्यथो हसः |
हासो हास्यं च बीभत्सं विकृतं त्रिष्विदं द्वयम् |
विस्मयोऽद्भुतमाश्चर्यं चित्रमप्यथ भैरवम् |
दारुणं भीषणं भीष्मं घोरं भीमं भयानकम् |
भयङ्करं प्रतिभयं रौद्रं तूग्रममी त्रिषु |
चतुर्दश दरस्त्रासो भीतिर्भीः साध्वसं भयम् |
विकारो मानसो भावोऽनुभावो भावबोधकः |
गर्वोऽभिमानोऽहङ्कारो मानश्चित्तसमुन्नतिः |
दर्पोऽवलोकोऽवष्टम्भश्चित्तोद्रेकः स्मयो मदः |
अनादरः परिभवः परीभावस्तिरस्क्रिया |
रीढाऽवमाननाऽवज्ञाऽवहेलनमसूर्क्षणम् |
मन्दाक्षं ह्रीस्त्रपा व्रीडा लज्जा साऽपत्रपाऽन्यतः |
क्षान्तिस्तितिक्षाऽभिध्या तु परस्य विषये स्पृहा |
अक्षान्तिरीर्ष्याऽसूया तु दोषाऽऽरोपो गुणेष्वपि |
वैरं विरोधो विद्वेषो मन्युशोकौ तु शुक् स्त्रियाम् |
पश्चात्तापोऽनुतापश्च विप्रतीसार इत्यपि |
कोपक्रोधाऽमर्षरोषप्रतिघा रुट्क्रुधौ स्त्रियौ |
शुचौ तु चरिते शीलमुन्मादश्चित्तविभ्रमः |
प्रेमा ना प्रियता हार्दं प्रेम स्नेहोऽथ दोहदम् |
इच्छा काङ्क्षा स्पृहेहा तृड् वाञ्छा लिप्सा मनोरथः |
कामोऽभिलाषस्तर्षश्च सोऽत्यर्थं लालसा द्वयोः |
उपाधिर्ना धर्मचिन्ता पुंस्याधिर्मानसी व्यथा |
स्याच्चिन्ता स्मृतिराध्यानमुत्कण्ठोत्कलिके समे |
उत्साहोऽध्यवसायः स्यात् स वीर्यमतिशक्तिभाक् |
कपटोऽस्त्री व्याजदम्भोपधयश्छद्मकैतवे |
कुसृतिर्निकृतिः शाठ्यं प्रमादोऽनवधानता |
कौतूहलं कौतुकं च कुतुकं च कुतूहलम् |
स्त्रीणां विलासबिब्बोकविभ्रमा ललितं तथा |
हेला लीलेत्यमी हावाः क्रियाः शृङ्गारभावजाः |
द्रवकेलिपरीहासाः क्रीडा लीला च नर्म च |
व्याजोऽपदेशो लक्ष्यं च क्रीडा खेला च कूर्दनम् |
घर्मो निदाघः स्वेदः स्यात्प्रलयो नष्टचेष्टता |
अवहित्थाकारगुप्तिः समौ संवेगसंभ्रमौ |
स्यादाच्छुरितकं हासः सोत्प्रासः स मनाक् स्मितम् |
मध्यमः स्याद्विहसितं रोमाञ्चो रोमहर्षणम् |
क्रन्दितं रुदितं क्रुष्टं जृम्भस्तु त्रिषु जृम्भणम् |
विप्रलम्भो विसंवादो रिङ्गणं स्खलनं समे |
स्यान्निद्रा शयनं स्वापः स्वप्नः संवेश इत्यपि |
तन्द्री प्रमीला भ्रकुटिर्भ्रुकुटिर्भ्रूकुटिः स्त्रियाम् |
अदृष्टिः स्यादसौम्येऽक्ष्णि संसिद्धिप्रकृती त्विमे |
स्वरूपं च स्वभावश्च निसर्गश्चाथ वेपथुः |
कम्पोऽथ क्षण उद्धर्षो मह उद्धव उत्सवः |